Skip to main content
Ιστορία της Ερήμης
μια ιστορία πολλών αιώνων

Η Ερήμη βρίσκεται κοντά στο Κολόσσι, την Επισκοπή και το Κούριο, αναπόσπαστο μέρος μιας ευρύτερης πολιτιστικής περιοχής, σε μεγεύει τόσο για την αξιοθαύμαστη αρχαιολογία της όσο και για τη σύγχρονη οικονομική της ανάπτυξη.

Αναρωτιέσαι κάποτε πού θα δώσεις περισσότερη σημασία στις περιγραφές σου για τον οικισμό : σ’αυτό που βλέπεις και σταθερά αλλοιώνεται, ή σ’ εκείνο που ανήκει στο παρελθόν αλλά με την αξιόλογη συμβολή του σφράγισε ανεξίτηλα την ιστορία τόσο του χωρίου όσο και της Κύπρου ολόκληρης.

Ο σημερινός κι ίσως και ο προιστορικός οικισμός της Ερήμης είναι στενά συνυφασμένος με τον ποταμό του Κούρη, που οπωσδήποτε στα παλιά χρόνια θα φιλοξενούσε περισσότερς ποσότητες νερού στην κοίτη του. Όπως και σήμερα έτσι και στα παλία χρόνια η οικονομία απετέλεσε σημαντικό παράγοντα στην ανάπτυξη του πολιτισμόυ. Ώστόσο, σήμερα η Ερήμη είναι κτισμένη πολύ κοντά στη μεγαλούπολη της Λεμεσού, πλαί στη στρατιωτική βάση της Επισκοπής – Ακρωτηρίου, ενώ δία μέσου του χωρίου περνά ο κύριος δρόμος Λεμεσού – Πάφου.

Το χωρίο έλυσε το πρόβλημα της εργοδότησης, ενώ στις λιγοστές εκτάσεις καλλιεργούνται τόσο ξηρικά όσο και αρδευόμενα φυτά. Πλάι στα λίγα εσπεριδοειδή, τ ‘ αμπέλια, τα λαχανικά, τις ελιές και τις χαρουπίες, κατά τους ανοιξίατικους μήνες φυτρώνει μια ανεπανάληπτη ποικιλία αγριολούλουδων δίπλα στις ξηρικές καλλιέργειες, που δημιουργούν ένα σπάνιο πανηγύρι χρωμάτων. Εντυπωσιακοί είναι και οι λουλουδιασμένοι κήποι με τα σπάνια, συχνά εξωτικά φυτά.

Πρόσφατα το χωρίο γνωρίζει μια άλλη οικονομική ανάπτυξη. Σύγχρονα, συχνά πολυτελή αγροτόσπιτα, σε περίοπτες θέσεις του οικισμού κτίστηκαν με πολεοδομίκο σχέδιο και ενοικιάζονται ή πωλούνται σε αλλοδαπόυς. Έτσι το χρώμα, το φως, η θερμοκρασία και το καμπυλόγραμμο ανάγλυφο – άφθονοι φυσικόι πόροι της Ερήμης- προσφέρονται για τουριστική και παραθεριστική ανάπτυξη.

Η μεσαιωνική ιστορία του χωρίου καταμαρτυρείται από πηγές, κι όπως ο Μας Λατρι αναφέρει, η Ερήμη αποτελούσε οικισμό της Μεγάλης Κομμανταρίας. Αλλά και οι δυο εκκλησίες του χωρίου, εκέινη της Παναγίας και η άλλη του Αγίου Γεωργίου είναι μεσαιωνικές, άσχετα αν η δέυτερη έχει καταστραφεί πλήρως κι έχει πρόσφατα ανακαινιστεί, σε σημέιο που ο μεσαιωνικός της χαρακτήρας να ΄χει εξαφανιστεί.

Ο αρχαιολογικός χώρος, όπου διεξήχθησαν οι ανασκαφές για να αποκαλυφθεί ο χαλκολιθικός οικισμός της Ερήμης, δεν είναι πια ορατός. Μόνο μερικόι ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωρίου θα σου δέιξουν την τοποθεσία, που΄χει τώρα καλυφθεί με χώμα και φυτείες.

Ο χαλκολιθικός οικισμός της Ερήμης, ανάμεσα λιθίνης εποχής και χαλκοκρατίας, αποτελεί σταθμό στην ιστορία της κυπριακής αρχαιολογίας. Άν και τα χάλκινα αντικείμενα της περιόδου αυτής είναι σπάνια, εντούτοις η εμφλανιση του χάλκου εγκαινιάζει μια καινούρια πολιτιστική φάση στην προιστορία της Κύπρου. Είναι, πράγματι, λυπηρό γιατι δεν μπορεί ο επισκέπτης να δει επί τόπου, όπως στην Τέντα ή τη Χοιροκοιτία, τις κυκλικές οικοδομές τις σκαμμένες στο φυσικό βράχο με ανωδομή από ξύλα και λάσπη.

Αναφέρεται πως σ΄ένα τάφο δίπλα στον οικισμό βρέθηκε ένα χάλκινο κοπίδι, δέιγμα κι αυτό της επαναστατικής περιόδου της χαλκοκρατίας, που μόλις τώρα πρωτοεμφανίζεται στην Ερήμη. Άν και σύντομη η χαλκολιθική περίοδος, είναι σημαντική με τις καινούριες τεχνοτροπίες στη διακόσμηση της κεραμικής και κυρίως στα ερυθρά στίλπνα αγγέια. Ένας πολύ ενδιαφέρων πίθος από την Ερήμη, φιλοξενέιται στο Κυπριακό Μουσείο της Λευκωσίας. Δείχνει καμύλες γραμμές, επίπεδη βάση και κυλινδρική συμπαγή λαβή κάτω απο το χείλος. Η εξωτερική επιφάνεια κοσμείται με μετόπες, μερικές κάθετες και μια οριζόντια.

Άν και οι κάτοικοι της αρχαιας Ερήμης ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, εντούτοις η αγγειοπλαστική ήταν γνώριμη απασχόληση, πράγμα που αντικατοπτρίζεται στα άφθονα κεραμίκα που βρέθηκαν στα δάπεδα των οικιών. Τα λίθινα αγγεία που βρέθηκαν είναι κατώτερης ποίτητας από τα αντίστοιχα της νεολιθικής περιόδου. Ωστόσο μερικά σταυρόσχημα είδωλα από στεατίτη είναι πολύ ανώτερα από τα αντίστοιχα λίθινα πρότυπα τους της νεολιθικής εποχής.

Ο συγχρονισμός αλλά κυρίως και ο αρχαίος οικισμός της Ερήμης ελκύουν τον επισκέπτη που αναζητά τις βαθιές ρίζες των χωριών μας. Από τα βάθη των αιώνων ξεκίνα η ιστορία του χωρίου τούτου, που γνώρισε άνθιση κατα τη χαλκολιθική εποχή, καθώς και το μεσαίωνα. Σήμερα μια καινόυρια Ερήμη δημιουργείται με τη γεωργία, τον τουρισμό και γενικά την οικονομίκη δραστηριότητα.